Ayasofya çabası tarihe böyle geçti!
-
News7 – ÖZEL
Uzun bir esaretten sonra eski kimliğine döndürülen Fatih Sultan Mehmet Han’ın yadigârı. Ayasofya-i Kebir Camii-i Şerif 86 yıllık yokluğun ardından 24 Temmuz 2020’de özgürlüğüne kavuştu. İlk cuma namazıyla birlikte camiye çevrilen Ayasofya, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan nın da katıldığı büyük bir törenle yeniden ibadete açıldı. Kutsal türbe, açılışından bu yana geçen 3 yılda 21 milyon kişi tarafından ziyaret edildi.
Ayasofya CamiiTürkiye’nin kurtuluş hareketleri tarih sahnesinde yerini aldı.
İşte ‘Ayasofya Camii’ için yapılan çalışmalardan satırbaşları…
İLK DAVET CEZALANDIRMADI
1930 yılında onarım bahanesiyle kapatılan ve 1 Şubat 1935’te müze olarak açılan Ayasofya Camii’nin camiye dönüştürülmesi için ilk girişim Demokrat Parti döneminde yapıldı. 1951-1952’de Milliyetçiler Cemiyeti’nin başkanlığını yapan ve Bediüzzaman Said Nursi’nin avukatlığını yapan Avukat Bekir Berk, Ayasofya Camii’ni medyada ilk kez gündeme getiren isim oldu. Avukat Bekir Berk, hükümete açık mektup yazarak, Ayasofya’nın müze olarak kalmasından Rumların memnun olduğunu belirtti. Bekir Berk’e bu mektuptan dava açıldı ve günlüğü kapatıldı.
SERDENGEÇTİ’DEN HAYASOFYA İÇİN ŞİİRLER
Serdengeçti’nin 12 Haziran 1959 tarihli 30. sayısının tamamını Ayasofya davasına ayıran Osman Yüksel Fedai, mübarek mabedi anlatan şiirler yayınladı.
AYASOFYA CAMİİ İÇİN GÜR SEDA
1965 yılında Mehmet Şevket Eygi, Today gazetesinde birçok yazı yazdı. Ünlü şair ve Muharrir Necip Fazıl Kısakürek bire bir dersler verdi. Öte yandan bu durum sağcı siyasetçiler tarafından da sıklıkla gündeme getirildi.
46 METRE UZUNLUĞUNDA 3000 İMZALI ‘AYASOFYA’ UYGULAMASI
Ayasofya’nın bir müze olması nedeniyle halk çeşitli şekillerde yansımalarını dile getirmiştir. Birçok ilde halk dilekçeler yazarak Ayasofya’nın yeniden cami olmasını talep etti.
En çarpıcı olay ise Bursa’da yaşandı. Mayıs 1965’te Bursalılar, 3 bini aşkın imzalı 46 metre uzunluğundaki dilekçeyle Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne başvurdu ve İstanbul’un Fethi’nin simgesi olan Ayasofya’nın yeniden ibadethane haline getirilmesini talep etti.
10 BİN DİLEKÇE YAZILDI
17 Şubat 1966’da Tercüman gazetesinde bir yazı yazan yazar Ahmet Kabaklı, Ayasofya ile ilgili günde ortalama 200 mektup aldığını ve bu dava için İnönü, Ürgüplü ve Demirel hükümetlerine on binlerce dilekçe yazıldığını kaydetti.
AYASOFYA’DA CAMİ YAPILMASI TEKLİFİ VERİLMİŞTİ
1965’in sonlarına kadar gerçek İzmir Senatörü Ömer Lütfi Bozcalı, Kastamonu Milletvekili İsmail Hakkı Yılanlıoğlu Siyasilerin konuyu meclise, basına ve kamuoyuna taşımasıyla mesele alevlendi. Kıbrıs’tan gelen Yunan provokasyonlarının da etkili olduğu bu ortamda, 1965’te Devlet Bakanı olan Ref’et Sezgin şunları söylemiştir: Ayasofya camiye çevrilmeli ‘ basına söyledi. Bu açıklama üzerine Kütahya Milletvekili Kemal Kaçarve Manisa Milletvekili Sami BinicioğluMeclis Başkanı’na” Ayasofya’nın minarelerinde ezan okunsun.” teklif etti.
FATİH’İN TEMELLERİNİ DEMİREL DÖNDÜRDÜ
Eski Başbakan Süleyman Demirel, 12 Mart 1971 Muhtırası’ndan önce seçmenine imalarla, partisi iktidara gelirse Ayasofya’yı cami olarak açacağını yakın arkadaşlarına açıkça bahsetmişti. Bu dönemde Fatih Sultan Mehmet Han’ın vakfiyelerini Latin harflerine tercüme ettirdi.
ECEVİT’TEN ‘RESİM’ BARETİ
1973 yılında Milli Görüş’ün merhum lideri Necmettin Erbakan’ın ortak olduğu CHP-MSP koalisyonunda Başbakan Bülent Ecevit, “ Ayasofya’nın cami kısmını ibadete açar mısınız? diye soruldu. Ecevit ise şunları söyledi: Ayasofya’da bazı resimler var; Müslüman resim olan yerde namaz kılmaz.’ diye bahaneler uydurdu.
DUA PROTESTOSU
15 Mayıs 1976 tarihli Vesika Dergisi’nde yer alan haberde, Milli Türk Talebe Birliği’ne bağlı gençlerin Ayasofya’da namaz kılarak basın açıklaması yaptıkları kaydedildi. Gençlerin Ayasofya’nın yeniden camiye dönüştürülmesini talep ettiği belirtildi.
MUHAMMED ALİ ‘AYASOFYA’ MİLYASINDA
Milli Selamet Partisi Genel Başkanı ve Milli Görüş lideri Prof. Dr. Necmettin Erbakan’ın davetlisi olarak dünyaca ünlü Müslüman boksör Muhammed Ali Clay de katıldı. Muhammed Ali’nin takviye yaptığı mitingde “Ayasofya’nın açılışını yapacağız” açıklaması yapıldı.
AYASOFYA’DA HER CUMA NAMAZI
Milli Türk Talebe Birliği’ne (MTTB) bağlı genç üyelerin önderliğinde Ayasofya aşkıyla yanıp tutuşan Müslümanların her Cuma günü kutsal mabette namaz kılmaları büyük rahatsızlık yarattı.
Mayıs 1977’de Ayasofya’da namaz kılmak isteyen binlerce kişi polis ve jandarma tarafından engellendi.
ERBAKAN: AYASOFYA’YI CUMA GÜNÜ AÇACAĞIZ
Ayasofya’nın her ortamda restore edileceğini bildiren Erbakan, Haziran 1977’de düzenlenen Fetih Mitingi’nde değerli mesajlar verdi. Zincirler kırılacak, Ayasofya açılacakİlk kez” sloganlarının atıldığı bu mitingde Erbakan, “ Ayasofya’yı cuma günü ibadete açacağız diye ilan etti. Erbakan şunları söyledi: Değerli kardeşlerim, Sultan Fatih’in temeli olan Ayasofya Camii’ni en kısa zamanda yeniden ibadete açacağımızı bugün tüm dünyaya duyuruyorum.dedi.
NABIZ YÖNETİMİ Ezan yeniden susturuldu
Sultan Abdülmecid tarafından yaptırılan Hünkar Mahfili, 8 Ağustos 1980’de Süleyman Demirel tarafından ibadete açılmış ve Ayasofya’dan yeniden ezan okunmaya başlanmıştır. Ancak bir ay sonra darbeyle hükümeti deviren 12 Eylül Cuntası, Ayasofya Camii’ndeki ezan sesini yeniden susturdu.
AYASOFYA’DA KÜÇÜK BİR ALANDA İBADET İZNİ
Darbeci yönetim tarafından onarım bahanesiyle kapatılan Hünkar Mahfili, Cumhurbaşkanı Turgut Özal döneminde 10 Şubat 1991’de yeniden açıldı ve bir kısmı ibadete ayrıldı.
SHP’DEN TEHDİT “HAYASOFYA AÇILIRSA KOALİSYONU BOZACAĞIZ”
1994 yılında Ayasofya’nın yeniden ibadete açılması gündeme geldiğinde. Dönemin CHP’si Erdal İnönü liderliğinde SHPbu isteğe karşı çıktı.
İktidar koalisyonu ortağı SHP’nin genel sekreteri Fikir Sağlar, “ Ayasofya ibadete açılırsa koalisyonu bozarız.dedi, o günün davetlerini dinlendirerek.
BABADAN ‘AYASOFYA’ İSTEĞİNE TEPKİ
21 Eylül 2006’da Türkiye’yi kim ziyaret edecek? Papa Benedict XVI ‘nin Ayasofya Camii’nde namaz kılma talebi halkın tepkisini çekti. Vatikan’ın İstanbul Temsilcisi, Ayasofya’da Papa iki saniye diz çökerse ne olur?Teklifin ardından Kasım ayında çeşitli protestolar düzenlendi.
Bu protestolardan en dikkat çekeni, Alperen Ocakları İçeri giren grup, önce basın açıklaması yaptı, ardından Ayasofya’nın özgürlüğü için dua edip sloganlar attı. Ayasofya’ya gelen ve demokratik tepkisini dile getiren grup, Ayasofya’ya gelen polisler tarafından gözaltına alındı.
KADİR GECESİ FAALİYETİ VE SABAH NAMAZI
Temmuz 2016’da her geçen gün büyüyen ve karşılık bulan Ayasofya hasretini artık görmezden gelemezken Diyanet İşleri Başkanlığıile Kadir Gecesi etkinliği düzenlendi. Ayasofya Camii’nin minarelerinden uzun bir aradan sonra Kadir Gecesi sabahı ilk kez Sabah namazı Okumak. Bu hareketlilik ve ezan Yunanistan’ı rahatsız etti.
AYM’DEN ‘AYASOFYA’ KARARI
Ekim 2018’de Anayasa Mahkemesi (AYM), Daimi Vakıfların Tarihi Eserlere ve Çevreye Hizmeti ‘nin başvurusu üzerine Ayasofya Camii’nin yeniden açılmasıyla ilgili dikkat çekici bir karar aldı. AMAÇ, ” kişilik açısından yetersizlik”Başvuru reddedildi.
İSMAİL KANDEMİR’İN ‘AYASOFYA’ MÜCADELESİ
Ayasofya’nın yeniden cami olması için mücadele edenler Sürekli Vakıflar Tarihi Eserlere ve Çevreye Hizmet Derneği Başkanı İsmail Kandemir24 Kasım 1934 tarihli Bakanlar Kurulu kararının iptali istemiyle Devlet Konseyi2005 yılında 10. Daire’ye dava açtı. Devlet Konseyitarafından geri çevrildi
Kandemir bu karara rağmen yılmadı ve söz konusu kararın iptali için yeniden Danıştay’a başvurdu. Danıştay 10. Dairesi2008 yılında Ayasofya Camii’nin müze olarak kullanılmasında hukuka aykırı bir durum olmadığına işaret ederek davayı reddetmişti.
Ekim 2018’de AYM derneğin başvurusunu yaptı, “ muayenesiz kişi açısından yetersizlik” kabul edilemez buldu.
İsmail Kandemir’in başkanlığını yaptığı Tarihi Eserlere ve Çevreye Hizmet Eden Daima Vakıflar Derneği. Ayasofya’nın camiden müzeye dönüştürülmesine ilişkin Bakanlar Kurulu kararının iptali‘ tekrar derhal Devlet Konseyi Dava açtı. davanın dinlenmesi 2 Temmuz 2020 tarihinde gerçekleşti. Obur Devlet Konseyi Kamuoyu kararlarının aksine, bu duruşmadan olumlu bir sonuç çıkacağına dair önemli bir beklenti vardı. Daha karar açıklanmadan haberler basında yer almaya başladı.
DANIŞMAN VE ERDOĞAN’DAN SON NOKTA!
10 Temmuz 2020’de Danıştay 10. Dairesi“Ayasofya’nın camiden müzeye dönüştürülmesine ilişkin 24 Kasım 1934 tarihli Bakanlar Kurulu Kararı” Ayasofya’nın vakıf senedinde cami dışında kullanılması ve başka bir amaca tahsis edilmesi hukuken mümkün değildir.diye iptal etti.
karardan sonra Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 2729 sayılı Cumhurbaşkanlığı kararı ile Ayasofya yeniden ibadete açıldı ve 86 yıllık hasrete son verildi. cumhurbaşkanı kararı ile Aya SofyaDiyanet İşleri Başkanlığı’na devredilerek cami statüsüne kavuşturuldu.
AÇILIŞ BÜYÜK SEVİNÇ uyandırdı
Pandemiye rağmen Ayasofya’nın camiye çevrilmesini halk büyük bir sevinçle karşıladı. 24 Temmuz 2020 Cuma namazı ile açılışı yapılan Ayasofya Camii’ne vatandaşlar akın etti. Ayasofya Camii’nden taşan kalabalık, Sultanahmet Meydanı’nı da dolduracak ve Fatih’teki bağlantı sokaklarını dolduracaktı.
